Manische depressie, wat is dat?
Een manische depressie, ook wel bipolaire stoornis genoemd, kenmerkt zich door episoden met heftige stemmingswisselingen. De term bipolair geeft aan dat een stemming naar twee heel verschillende kanten uit kan schieten. Gedurende een langere periode is de stemming dan zeer laag, depressief of heel uitgelaten, manisch.
Mensen die kampen met een manische depressie hebben last van heftig wisselende stemmingen. Er doen zich periodes voor waarin ze extreem uitgelaten zijn, die worden afgewisseld met periodes waarin ze depressief en somber zijn. Tussen deze twee stemmingen zijn er perioden waarin ze zich normaal voelen.
Iedereen heeft wel eens last van sombere gevoelens of voelt zich vrolijk, maar deze stemmingen wisselen niet extreem. Bij mensen met een manische depressie zijn deze stemmingen veel heftiger en extremer. In normale gevallen is er sprake van een duidelijke aanleiding waarom iemand zich neerslachtig of vrolijk voelt. Bij iemand die lijdt aan een manisch-depressieve stoornis is dit niet het geval. De stemming bij deze mensen is meestal onverklaarbaar.
Symptomen bij een manische depressie
De symptomen bij een manische depressie lopen ver uiteen. Dit komt door de twee bijna tegengestelde periode die zich voor doen, manisch en depressief.
Symptomen die zich voor kunnen doen tijdens een manische periode:
- Voelt zich erg opgelaten
- Erg druk en vol energie
- Minder tot geen behoefte aan slaap
- Ondernemen veel activiteiten en maken veel plannen
- Eigenwaarde stijgt enorm en denken dat ze alles aankunnen
- Erg opgewonden
- Relationele en sociale problemen
- Sneller geïrriteerd
- Onrealistische gedachtes
- Roekeloos gedrag
- Geven veel geld uit (vaak meer dan eigenlijk kan)
De manische periode duurt minimaal een week.
Symptomen die zich voor kunnen doen tijdens een depressieve periode:
- Extreem lusteloos en neerslachtig gevoel
- Neerslachtige stemming, nergens zin in hebben
- Ontzettend moe voelen wat leidt tot veel slapen
- Weinig tot geen belangstelling
- Zich niet in anderen kunnen verplaatsen
- Bewust en onbewust dingen vergeten
- Geen honger of juist extreem honger
- Slaapproblemen
- Schuldgevoelens, vooral naar mensen in de omgeving
- Het kan zelfs zo zijn dat ze denken over zelfdoding
- Kunnen geen besluiten nemen
Een depressieve periode duurt minimaal twee weken.
Alle genoemde symptomen behoren tot een manische depressie. In het geval je een groot aantal van deze symptomen herkent, is het belangrijk om hulp te vragen aan een deskundige. Een deskundige kan hulp bieden bij het tegen gaan van een manische depressie. Bij de meeste mensen duurt het even voor zij erachter komen wat er precies aan de hand is. Een persoon merkt in een depressieve periode vaak dat er iets niet klopt. In deze periode voelt diegene zich dan enorm slecht. Wanneer iemand in een manische periode zit voelt diegene zich lekker en opgewekt en merkt dan niet hij/zij vreemd gedrag vertoond. Het blijft daarom vaak ook moeilijk voor een arts om vast te stellen dat het daadwerkelijk om een manische depressie gaat.
Oorzaken
Over de oorzaken van een manische depressie is nog weinig bekend. Uit onderzoek is wel gebleken dat er vaak een erfelijke aanleg voor stemmingswisselingen aanwezig is. Bij mensen met een manisch depressieve stoornis verwerken de hersenen de prikkels op een heel andere manier. De gemoedstoestand raakt hierdoor sneller ontregeld dan bij andere mensen. Niet alleen aanleg, maar ook omstandigheden en aanleg spelen een rol bij het ontstaan van symptomen.
Een manische-depressieve stoornis komt in de ene familie meer voor dan in de andere. Dit zegt iets over de erfelijke factoren die mede een rol spelen. Het gaat hierbij vermoedelijk om meerdere genen die betrokken zijn om aanleg te hebben voor een manische depressie. Wanneer deze stoornis in een familie voorkomt is de kans groter dat iemand deze stoornis zal krijgen. Het is moeilijk om te zeggen hoe groot deze kans precies is.
De persoonlijkheidsontwikkeling speelt ook een belangrijke rol. Gebeurtenissen die iemand in zijn leven heeft mee gemaakt en hoe dat iemand heeft gevormd. Daarnaast zijn karaktereigenschappen belangrijk om te bekijken hoe iemand in het leven staat.
Stress is bij mensen met een manische depressie een belangrijke oorzaak van het ontstaan van een manie of depressie. Vooral langdurige of veel stress kan een manie of depressie uitlokken. In het geval iemand een grotere kwetsbaarheid voor een manische depressieve stoornis heeft, is er minder stress nodig om de klachten te veroorzaken. De ene persoon kan nou eenmaal meer hebben dan de andere.
Behandeling van een manische depressie
Een manische depressie wordt behandeld door middel van medicijnen. Deze medicijnen zorgen niet voor genezing, maar helpen wel om de symptomen in de hand te houden. Mensen die lijden aan deze psychische aandoening blijven vaak in behandeling van een maatschappelijk werker, behandelaar of psychiater.
De medicijnen die iemand krijgt, zijn afhankelijk van de symptomen en of er sprake is van een manie of een depressie. In het geval van een manie wordt er regelmatig lithium, kalmerende en slaapmiddelen voorgeschreven. Olanzapine en lithium worden vaak voorgeschreven bij een depressie. Bij beide wordt regelmatig valporaat aanbevolen, maar dit is verboden in Nederland.
Het komt ook voor dat mensen met een manische depressie worden opgenomen in het ziekenhuis. In het zieken huis is er een speciale afdeling voor psychiatrische patiënten, de PAAZ-afdeling.
In het geval je denkt dat iemand in je omgeving of jijzelf met de symptomen van een manische depressie rondloopt ga hier dan mee naar een hulpinstantie. Ook een dokter kan je doorverwijzen. Steun van vrienden en familie is nodig, het is alleen maar zwaarder om het alleen te doen. Verdiep jezelf goed in het ziektebeeld en kijk welke behandelingen er mogelijk zijn.
Het is lastig om met iemand samen te leven die manisch depressief is. Na enige tijd ziet u manische en depressieve periodes aankomen bij desbetreffende persoon. Het creëren van structuur en rust kan helpen om de manische en depressieve periodes minder heftig te laten zijn. Ga niet mee in manisch of depressief gedrag en ga geen discussies aan. Twijfel ook niet om professionele hulp in te roepen.